Teamwerk is de sleutel tot succesvol OC! Als OC-gebruikers, ouders en professionals samen werken aan gemeenschappelijke communicatiedoelen is dat prachtig. Maar wat gebeurt er als een lid van het team de toegang tot taal beperkt? Wat doe je als iemand zich niet houdt aan de juiste richtlijnen (best practice) bij de implementatie van OC? Deze situaties kunnen het werk van het team moeilijk maken en de samenwerking belemmeren. Laten we ons dus concentreren op de vraag hoe je deze moeilijkheden gezamenlijk kunt overwinnen.
Vijf veelvoorkomende redenen waarom OC-teams intern niet op één lijn zitten
1. Ze kunnen het niet eens worden over het beste OC-hulpmiddel
Iedereen heeft een manier nodig om te communiceren. Ieder mens moet zich altijd en overal kunnen uitdrukken. Wij geloven dat iedereen toegang moet hebben tot een "robuust" OC-systeem. Een systeem met veel woorden en toegang tot het alfabet, zodat OC-gebruikers kunnen leren om te zeggen wat ze willen zeggen tegen wie en wanneer ze dat maar willen.
Maar bij het bepalen van het beste OC-hulpmiddel en de beste rastergrootte voor een OC-gebruiker zijn teamleden het vaak niet eens.
Er zijn vele redenen waarom een lid van het OC-team terughoudend kan zijn om in te stemmen met een robuust OC-systeem. Vaak is dat omdat die persoon een ander probleem probeert op te lossen of een ander doel voor ogen heeft.
Bijvoorbeeld:
- De leerkracht is misschien alleen gericht op het aanleren van woorden uit een bepaalde woordenschat, zodat de OC-gebruiker toegang heeft tot het lesprogramma.
- De gedragstherapeut denkt misschien dat het probleem is dat de OC-gebruiker gedragsproblemen vertoont, omdat hij niet kan krijgen wat hij wil en zich alleen maar richt op het vragen.
- Het gezin werkt aan het bouwen van goede relaties en vriendschappen en wil dat hun kind alle woorden tot zijn of haar beschikking heeft.
Dus voordat er beslissingen genomen kunnen worden, moeten OC-teams het samen eens worden over het OC-hulpmiddel en de rastergrootte.
Over het algemeen geldt dat als iemand niet op spraak kan vertrouwen, hij/zij waarschijnlijk een evenwichtig en robuust OC-hulpmiddel nodig heeft. Het kan soms een strijd zijn om alle teamleden zover te krijgen dat ze instemmen met dit hulpmiddel en het gaan gebruiken.
Weet ook dat het gebruik van meerdere OC-hulpmiddelen en strategieën mogelijk is. Er zijn andere manieren om de communicatie van een niet-sprekend persoon te laten groeien en te ontwikkelen in combinatie met een robuust OC-systeem.
Hier zijn enkele voorbeelden:
- Als iemand ondersteuning nodig heeft bij het vertellen van verhalen, kan het gebruik van foto's van zijn/haar camera nuttig zijn.
- Ondersteunde besluitvorming kan worden uitgevoerd met strategieën als Talking Mats en besluitvormingsovereenkomsten.
- De OC-gebruiker gebruikt sociale media om vriendschappen op te bouwen.
- Visuele ondersteuning, zoals visuele schema's, kan ook helpen in bepaalde situaties.
- Het leren ondersteunen en accepteren van alle andere communicatie, waaronder vocalisaties, gebaren, hoofdknikken/schudden en gebarentaal, is ook belangrijk.
Dit alles samen vormt het complete OC-pakket met een reeks OC-hulpmiddelen en -strategieën die voor jouw situatie het beste werken.
2. Iemand gelooft dat de OC-gebruiker "er niet klaar voor is"
De wereld van OC is drastisch veranderd sinds OC-apps toegankelijk zijn op tablets. We weten nu dat er geen vaardigheden vereist zijn zijn voor OC. OC-gebruikers hoeven niet te beginnen met “beginners-OC" of iets te bewijzen voordat ze toegang hebben tot een robuust OC-systeem.
Helaas kunnen sommige oude manieren van doen nog steeds blijven hangen, en houdingen kunnen moeilijk te veranderen zijn. Dus wat kun je doen als dat in jouw OC team gebeurt? Voorlichten en inspireren!
Het onderzoek naar OC is duidelijk - robuust is het beste! Deel onderzoek, artikelen en blogs met het team. Luister naar en leer van de stemmen van OC-gebruikers. Zij zijn de experts in OC! Vertel verhalen over het gebruik van OC, deel video's en vier successen. Laat iedereen in het team gemotiveerd en enthousiast zijn over de komende reis naar OC. De niet-sprekende persoon is er klaar voor, en de tijd om te beginnen is nu!
3. Teamleden gebruiken beperkende praktijken
Wanneer iemand OC en het onbeperkte gebruik ervan beperkt, begrenst of controleert, noemen we dat "beperkende praktijken". Deze beperkende praktijken worden meestal niet gedaan om de OC-gebruiker opzettelijk te schaden. Maar beperkende praktijken kunnen schade veroorzaken en de taal en communicatie van een niet-sprekend persoon beperken.
Een veel voorkomend voorbeeld dat we horen is dat een lid van het OC-team knoppen verbergt, knoppen verwijdert, of het raster verandert om minder knoppen op een pagina te hebben.
Hier zijn enkele veelvoorkomende redenen:
- Ze denken dat de OC-gebruiker "er niet klaar voor is".
- Ze denken dat ze het de OC-gebruiker gemakkelijker maken.
- Ze willen dat de OC-gebruiker alleen bepaalde dingen aanwijst (zoals antwoorden op vragen).
- Ze zijn overweldigd en voelen zich nog niet zeker van het modelleren op het apparaat.
- Ze zeggen dat het OC-systeem te verwarrend is voor de OC gebruiker.
Wat de reden ook is, als we er eenmaal achter zijn waarom het teamlid taalbeperking wil, kunnen we vragen stellen en gesprekken beginnen. Bied steun aan het teamlid.
Bijvoorbeeld, de persoon die gelooft dat de OC-gebruiker er niet klaar voor is, heeft misschien informatie nodig over het geloven in iemands vermogen om te communiceren en te leren. De persoon die zich overweldigd voelt bij het modelleren kan behoefte hebben aan stapsgewijze begeleiding en ondersteuning.
Er kunnen situaties zijn waarin observeren wat de OC-gebruiker al kan een waardevolle strategie is. Als iemand zegt: “Hij/zij kan niet overweg met kleine knopjes,” besteed dan wat tijd aan observatie. Kan hij/zij apps op een iPad openen en sluiten? Navigeren op YouTube? Als hij/zij deze dingen kan doen, dan kan hij/zij kleine knoppen aan. Gebruik deze observaties om het gesprek binnen het team op gang te brengen.
Een andere veelvoorkomende beperkende praktijk is fysieke prompting of hand-over-hand ondersteuning. Dit is wanneer mensen iemands hand pakken om hem te helpen of hem naar woorden op zijn OC laten wijzen. Fysieke prompting moet vermeden worden. Het modelleren van OC is effectiever dan fysieke prompting en is een praktijk die niet-sprekende mensen beschermt.
4. OC wordt niet consequent gemodelleerd
We vragen vaak aan alle leden van ons OC-team om te gaan modelleren. Dat lijkt voor sommigen misschien gemakkelijk. Maar we weten uit ervaring dat modelleren moeilijk is. Mensen doen het op verschillende manieren. Mensen zijn vaak inconsequent in hoe, wat en wanneer ze modelleren.
Zonder consequent en responsief modelleren kan een niet-sprekend persoon nooit echt leren zijn OC-systeem te gebruiken. Erger nog, als de persoon het OC-systeem niet begint te gebruiken zoals gehoopt, kunnen het hulpmiddel en de persoon de schuld krijgen! Zeer zelden geeft iemand de schuld aan een gebrek aan modelleren. Teamleden zijn het onderling oneens over het gebruikte OC-hulpmiddel. Of ze kijken naar de niet-sprekende persoon en denken dat die niet in staat is OC te gebruiken. In de meeste gevallen mislukt OC omdat er niet consequent gemodelleerd wordt.
Het maken van een modelleerplan is de beste manier om het modelleren consequent te laten gebeuren.
Spreek af wat er wel en niet gedaan wordt. Houd je gedurende een bepaalde tijd aan het plan. Maak foto's en video's van teamleden die aan het modelleren zijn, zodat je die kunt bekijken en kunt reflecteren op het modelleren dat gedaan wordt. Blijf consequent in wat je modelleert en hoe je reageert op de OC-gebruiker. Teamleden kunnen ervan leren als ze elkaar zien modelleren. De OC-gebruiker zal opbloeien met een team dat op één lijn zit en consequent modelleert.
5. De OC-gebruiker is niet betrokken
Al deze plannen en gesprekken gebeuren rond een individu, zijn/haar behoeften en doelen, maar heeft iemand in je OC-team zich ooit afgevraagd: wat vindt hij/zij er zelf van? De OC-gebruiker staat centraal in het team en heeft er recht op dat doelen en strategieën aan hem worden uitgelegd in termen die hij/zij kan begrijpen. Alle leden van het OC-team moeten manieren vinden om de OC-gebruiker te betrekken bij beslissingen die hun leven beïnvloeden. Vermijd de veronderstelling dat de ouders en professionals weten wat het beste is!
In de praktijk betekent dit: nodig een OC-gebruiker uit om de vergaderingen bij te wonen. Neem vóór de vergaderingen de tijd om het doel en de reden van de vergadering uit te leggen, zodat hij/zij zich kan voorbereiden. Als het voor de OC-gebruiker niet mogelijk is om aanwezig te zijn, vraag dan een vertrouwde volwassene om vóór de vergadering met hem/haar te praten en namens hem/haar te pleiten.
Er zijn altijd manieren om OC-gebruikers te vragen naar zijn/haar meningen en voorkeuren. Wat hij/zij prettig vindt. Hoe hij/zij ondersteund wil worden. Welke ideeën heeft hij/zij zelf voor de toekomst? Ga er niet van uit; vraag het!
Niets is perfect
Hoe goed je OC-team ook loopt, er zullen altijd lastige dingen zijn. De komst van nieuwe teamleden. Of er gebeurt iets medisch. Identificeer die belemmeringen en problemen zodra ze zich voordoen. Reflecteer altijd op wat werkt en wat niet werkt. Zie deze dingen samen met je team onder ogen. Samen kun je ze oplossen.
Ga vandaag aan de slag
Begin grote en belangrijke gesprekken met je OC-team. Met eengemeenschappelijke kennisbasis en onderling begrip kun je OC laten werken! Dus: beslis samen, plan samen, en houd je vervolgens aan het plan!
